Od 13 października br. funkcjonuje tzw. Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Jest to system, który gromadzi i przetwarza informacje o osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką, zwanych beneficjentami rzeczywistymi.

W związku z powyższym zarząd/kierownik jednostki jest zobowiązany do zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych do ww. rejestru, pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Gdzie dokonujemy zgłoszenia – CRBR:

W celu dokonania zgłoszenia do CRBR należy przejść na stronę ministerstwa: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/ a następnie wybrać „Utwórz zgłoszenie”.

Do kiedy dokonać zgłoszenia – CRBR:

Rejestr funkcjonuje od 13 października br., jednakże faktyczne znaczenie będzie miał od 13 kwietnia 2020 roku, kiedy to upływa ustawowy termin na zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych. Spółki, które zostały założone przed 13 października 2019 roku, mają bowiem pół roku na dokonanie zgłoszenia. Natomiast te, które będą dopiero zakładane, zgłoszenia do CRBR składają w terminie 7 dni od rejestracji w KRS.

Kara za niezgłoszenie do CRBR:

Za niewywiązanie się przez spółkę z obowiązku zgłoszenia beneficjenta do rejestru grozi kara pieniężna do 1 000 000 zł.

Po co CRBR:

Spis powstaje przede wszystkim po to, by przeciwdziałać praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Posiadanie przez ministerstwo – i nie tylko, bo rejestr dostępny jest publicznie – dokładnych i aktualnych danych o beneficjentach rzeczywistych ma kluczowe znaczenie dla zwalczania tych zjawisk, z uwagi na to, że jak tłumaczy Ministerstwo Cyfryzacji „ uniemożliwia przestępcom ukrycie swojej tożsamości w skomplikowanej strukturze korporacyjnej”.

Beneficjent rzeczywisty, kto to:

To osoba fizyczna lub osoby fizyczne:

• sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę, lub
• w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.

W przypadku spółki – osoby prawnej, innej niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, podlegającym wymogom ujawniania informacji na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego, beneficjentem rzeczywistym spółki jest:

• osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
• os. fiz. dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym  spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• os. fiz. sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351), lub
• osoba zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Kto jeszcze:

Ustawa definiuje jeszcze 2 przypadki, w których instytucje obowiązane identyfikują beneficjentów rzeczywistych swoich klientów:

1. w przypadku klienta, który jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, wobec którego nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na sprawowanie kontroli nad nim przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne przyjmuje się, że taki klient jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym,
2. w przypadku klienta będącego trustem przyjmuje się, że beneficjentem rzeczywistym jest założyciel, powiernik, nadzorca (jeśli został ustanowiony), beneficjent trustu i/lub inna osoba, która sprawuje kontrolę nad trustem.

Pełna definicja beneficjenta rzeczywistego znajduje się w art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2019 r. poz. 1115, z późn. zm.).

Jakie dane znajdują się w CRBR:

Rejestr gromadzi dane dotyczące beneficjentów rzeczywistych spółek:

• jawnych,
• komandytowych,
• komandytowo-akcyjnych,
• z ograniczoną odpowiedzialnością,
• prostych spółek akcyjnych (od 1 marca 2020 r.)
• akcyjnych.

W systemie muszą też znaleźć się dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego, w tym:

• imię i nazwisko,
• obywatelstwo,
• państwo zamieszkania,
• PESEL albo data urodzenia,
• informacja o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach, które przysługują beneficjentowi rzeczywistemu.

Więcej informacji nt. CRBR: 
https://www.gov.pl/web/finanse/centralny-rejestr-beneficjentow-rzeczywistych