Od sierpnia zmiany w kodeksie pracy – ułatwienia dla pracowników i obowiązki dla pracodawców.

W najbliższym czasie kodeks pracy czeka szereg nowelizacji. Rząd pracuje nad projektem ustawy, który będzie przystosowywał kodeks do rozwiązań unijnych przewidzianych w dyrektywie work-life balance oraz dyrektywie w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej. Termin implementacji został wyznaczony na 2 sierpnia 2022 r.

Co nowego w kodeksie pracy od sierpnia 2022 r.?

1. Nowy urlop opiekuńczy – w kodeksie pojawi się nowy urlop. Będzie to aż 5 dodatkowych wolnych dni w roku kalendarzowym mających na celu zapewnienie osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej krewnym (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek/małżonka) lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym wymagającej znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. Nowy urlop ma być bezpłatny tj. za czas przebywania w domu pracownik nie otrzyma wynagrodzenia. Urlop będzie udzielany na wniosek pracownika, złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie nie krótszym niż 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.
2. Urlop (zwolnienie) z tytuły siły wyższej – do kodeksu zostanie wprowadzone zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem – w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Pracownik będzie mógł skorzystać z tego zwolnienia w przypadku niezbędnej, natychmiastowej obecności gdzie indziej. Za czas zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej zachowa prawo do 50% wynagrodzenia obliczanego jak pensja za czas urlopu wypoczynkowego.
3. Wydłużenie urlopu rodzicielskiego – obecnie wynosi 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodnie w przypadku ciąży mnogiej. Po zmianach będzie to odpowiednio 41 i 43 tygodnie. Każdy z rodziców będzie miał również gwarancję 9 tygodni urlopu, który nie będzie mógł być przeniesiony na drugiego rodzica.
4. Skrócenie czasu na wykorzystanie urlopu ojcowskiego – nowe przepisy wprowadzą 12-miesięczny okres na skorzystanie z urlopu ojcowskiego. Aktualnie ojcowie mają prawo do wykorzystania urlopu ojcowskiego przez 24 miesiące od dnia urodzenia dziecka.
5. Wyższy zasiłek macierzyński -zwiększenie wysokości zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego i ustalenie go na poziomie 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Obecnie wypłacany jest w wysokości 100 proc. podstawy zasiłku za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego i 60 proc. podstawy wymiaru zasiłku za pozostałą cześć tego urlopu – oznacza to, iż obecnie zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi średnio 67,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Co jeszcze nowego w kodeksie pracy?

6. Rozszerzenie ochrony stosunku pracy – zostanie wprowadzony zakaz prowadzenia przygotowań dotyczących zamiaru rozwiązania stosunku pracy z pracownicami w ciąży, pracownikami, którzy wystąpili z wnioskiem o udzielenie części urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego albo jego części oraz urlopu rodzicielskiego albo jego części oraz z pracownikami, którzy złożyli do pracodawcy wniosek o elastyczną organizację pracy od dnia złożenia wniosku.
7. Ułatwienia dla rodziców dzieci do lat 8 – wprowadzenie elastycznej pracy m.in. dla rodziców dzieci do 8 lat. O przyczynach odmowy dotyczącej np. udzielenia pracy zdalnej lub zgody na indywidualny czas pracy pracodawca będzie musiał pisemnie poinformować pracownika. Dziś nie ma takiego obowiązku. Po zmianie przepisów pracodawcy nie będą mogli zlecać – bez zgody pracownika – pracy w nocy, delegacji czy pracy w godzinach nadliczbowych pracownikom opiekującym się dzieckiem do 8 lat. Dziś ta granica to 4 lata.
8. Zmiany w umowach na okres próbny i umowach na czas określony – pracodawca będzie musiał uzasadniać przyczynę wypowiedzenia takiej umowy, skonsultować się w tej sprawie ze związkami zawodowymi oraz – jeżeli pracownik wniesie powództwo do sądu – będzie musiał przywrócić go do pracy. Ponadto po zmianach okres próbny będzie zależny od czasu, na jaki będziemy chcieli zawrzeć kolejną umowę.

I na koniec w końcu… pracy

9. Praca zdalna w kodeksie pracy – Projekt przyjęty przez rząd przewiduje szereg regulacji dotyczących pracy zdalnej, która po ponad dwóch latach ma zostać uregulowana w kodeksie. Praca zdalna ma być oparta na porozumieniu między pracodawcą a pracownikiem. Pracodawca będzie zobowiązany do pokrycia kosztów Internetu czy prądu.